کاظمین یا کاظمیه یکی از محله‌های شمالی شهر بغداد در بخش غربی رود دجله عراق است. کاظمین ۲۸ کیلومتر مربع مساحت دارد و جمعیتی بالغ بر ۱٫۵ میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند. زبان مردم، عربی عراقی است. مسجد و آرامگاه امام هفتم شیعیان، امام موسی کاظم (ع) و امام نهم، امام محمد تقی (ع) در این محل قرار دارد و سبب نام‌گذاری این منطقه به کاظمیه همین است.

کاظمین به‌دلیل موقعیت خاص جغرافیایی از دیرباز مورد توجه بوده است و قدمت آن را به قبل از میلاد مسیح (ع) نسبت می‌دهند. این منطقه در عهد ساسانی باغ یکی از پادشاهان ایرانی به نام «‌تسوج‌» بود که به این نام شهرت یافت. در جنگ نهروان به دستور امام علی (ع) شهیدان جنگ را در این مکان به خاک سپردند که آن را «‌مقبرة الشهدا» نامیدند. در عصر عباسی، به هنگام توسعه و احیای بغداد و انتخاب آن به‌عنوان پایتخت، این قبرستان به «‌شونیزی‌» معروف بود که خلیفه منصور دوانیقی، آنجا را برای دفن بزرگان و خاندان عباسی در نظر گرفت و از آن پس به نام «‌مقابر قریش‌» شهرت یافت. وقتی امام کاظم (ع) به دستور هارون‌الرشید و به دست سندی بن شاهک به شهادت رسید، جسد امام در همین گورستان به خاک سپرده شد. پس از دفن آن حضرت، مرقد ایشان به نام «‌مشهد باب‌التّبَن‌» معروف شد. در سال ۲۲۰ هجری قمری نیز جسد مبارک امام جواد (ع) در کنار قبر جدش به خاک سپرده شد.

پس از شهادت این دو امام، شیعیان به‌تدریج در کنار این دو قبر مطهر ساکن شدند تا بتوانند از آن‌ها حمایت کرده و از زائران آن‌ها پذیرائی کنند. در حقیقت این امر باعث شد که هسته اولیه شهر کاظمین تشکیل شود، به‌ویژه که این زمین به‌علت نزدیکی به رودخانه دجله، مرغوبیت خاک و نزدیکی‌اش به روستاها و مزارع و نخلستان‌های بزرگ، مکانی مناسب برای سکونت به‌شمار می‌رفت. در منابع تاریخی دوران عباسی آمده است که این منطقه به سرعت رشد کرد و به‌عنوان بخشی از بغداد و محله‌ای از محله‌های آن درآمد.

حرم مطهر کاظمین در مرکز این منطقه قرار دارد و دروازه‌های مجموعه وسیع حرم به خیابان‌ها و محله‌های اصلی گشوده می‌شود. این حرم از ویژگی‌هایی برخوردار است که در کمتر حرمی می‌توان دید، نخست آنکه دو تن از امامان معصوم درون یک ضریح مدفون هستند و در نتیجه ضریح نقره‌ای بزرگی دارد که بخش مهمی از فضای زیر گنبد را در بر می‌گیرد و دیگر آنکه حرم مطهر دارای دو گنبد طلایی یکسان و چهار گلدسته است. همچنین حرم مطهر دارای سه ایوان زیبا و بزرگ با سقف‌های بلند است که ستون‌هایی تنومند آن را در برگرفته و با کاشی و آینه تزیین شده است.

کاظمین امروزه به‌علت توسعه شهری به بغداد وصل شده و از آنجا که در غرب رود دجله قرار دارد، در برخی از ایام سال شاهد بارندگی‌های شدیدی است. به همین دلیل، در عصر عباسیان، بغداد و مناطق حاصلخیز حوالی آن به‌عنوان پایتخت و تفرجگاه حاکمان عباسی استفاده می‌شد.

گردشگری کاظمین محدود به اماکن زیارتی می‌شود و جاهای دیدنی آن شامل حرم کاظمین محل دفن امام هفتم و نهم شیعیان، مسجد براثا که بنابر روایاتی به خاطر نماز خواندن امام علی (ع) در هنگام بازگشت از جنگ نهروان، نزد مسلمانان اهمیت دارد، آرامگاه خواجه نصیرالدین طوسی یکی از سرشناس‌ترین و بانفوذترین شخصیت‌ها در جریان‌های فکری اسلامی، آرامگاه ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه محدث و فقیه بزرگ اهل قم که شاگرد برجسته شیخ کلینی و استاد شیخ مفید بود، آرامگاه شیخ مفید که فقیه و کلامی شیعی بود و در علم کلام تبحر زیادی داشت، آرامگاه شیخ کلینی، آرامگاه سید مرتضی و رضی از اعیان و مشاهیر و بزرگان امامیه در قرن پنجم هجری، مسجد المنطقه که به «مسجد العتیقه» هم شهرت دارد و بنا بر روایات،امیرالمؤمنین در یکی از سفرهای خود در این مسجد نماز گزارده و مسجد صفوی ساخته شاه اسماعیل صفوی که از زیبایی خاصی برخوردار است.