وقتی صحبت از گنجینه‌های ادبی ایران می‌شود، فردوسی بی‌تردید یکی از برجسته‌ترین چهره‌هایی است که نامش باهویت ملی و فرهنگ ایرانی پیوند دیرینه دارد. آرامگاه فردوسی، شاعر بلندآوازه‌ای که شاهنامه‌اش تاریخ، فرهنگ و حماسه‌های ایرانی را برای قرن‌ها زنده نگه داشته، مکانی فراتر از یک مقصد گردشگری است.

در این مطلب از مجله گردشگری نوین تراول، با سفر مجازی هیجان‌انگیز نحوه دسترسی به آرامگاه فردوسی مشهد و بهترین زمان برای بازدید از آن، همراه هستید.

آرامگاه فردوسی کجاست؟

اگر به دنیای ادبیات ایران علاقه‌مند باشید، حتماً نام فردوسی و شاهنامه‌اش برایتان آشنا است. اما آیا می‌دانید که آرامگاه فردوسی در کدام شهر است؟ در دل شهر تاریخی توس، آرامگاهی باشکوه وجود دارد که به‌پاس احترام به این شاعر بزرگ ساخته شده است.

این یادبود بی‌نظیر در استان خراسان رضوی، نزدیک به مشهد و در ضلع شمالی مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی قرار دارد. آرامگاه فردوسی در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی ساخته شد و از آن زمان تا کنون، به‌عنوان مقصدی محبوب برای دوستداران ادبیات و تاریخ ایران شناخته می‌شود. به‌محض رسیدن به این مکان، متوجه می‌شوید با یک اثر معماری بسیار خاص روبه‌رو هستید که در آن شکوه گذشته ایران به زیبایی تجلی ‌یافته است.

تاریخچه آرامگاه فردوسی

این یادگار باشکوه از حکیم بزرگ ایران، داستانی پرفرازونشیب دارد که نشان‌دهنده‌ی تعلق خاطر مردم به فرهنگ و ادب فارسی است. حکیم ابوالقاسم فردوسی شیعه بود و پس از مرگ در سال 416 هجری قمری، به دلیل مسائل مذهبی اجازه دفن او را در قبرستان ندادند. به همین دلیل، دوستدارانش او را در باغی شخصی در توس به خاک سپردند. در سال ۶۴۱ هجری قمری، امیر مغول تصمیم به ویرانی آرامگاه گرفت تا از مصالح آن برای ساخت قلعه‌ای جدید استفاده کند.

در دوران حکومت غازان خان، پروژه ساخت یادبودی شایسته برای فردوسی آغاز شد، اما به سرانجام نرسید. در قرن هشتم هجری قمری، زمانی که حملات عبیدالله خان ازبک آرامگاه فردوسی را ویران کرد، کسی حدس نمی‌زد که روزی آرامگاهی جدید برای این شاعر بزرگ ساخته خواهد شد. تا قرن نوزدهم، بقایای آرامگاه فردوسی به طور کامل پوشیده از خاک و فراموش شده بود، اما علاقه‌مندان و پژوهشگران نتوانستند این میراث بزرگ را فراموش کنند.

• بیشتر بخوانید: معرفی پارک ملت مشهد+ آدرس و امکانات

بلیط هواپیما تهران مشهد بلیط هواپیما مشهد تهران

در دوره ناصرالدین‌شاه، به دنبال جست‌وجوهای گسترده، محل دقیق آرامگاه پیدا شد و به‌سرعت تصمیم گرفتند که بنای جدیدی برای فردوسی بسازند. در دوران رضاشاه، با حمایتی ملی‌گرایانه، طرحی برای ساخت یک آرامگاه شایسته آغاز شد. با همکاری معماران بزرگی همچون «ارنست امیل هرتسفلد» و «کریم طاهرزاده بهزاد»، طرح‌هایی مختلف ارائه شد، اما پس از کشمکش‌های زیاد، سرانجام طرح طاهرزاده بهزاد با ویژگی‌های معماری هخامنشی در سال ۱۳۰۷ به تصویب رسید.

طی چندین مرحله، روی طراحی آرامگاه فردوسی تغییراتی اعمال شد؛ ابتدا طرح کریم طاهرزاده بهزاد را تصویب کردند، اما به دلایلی از جمله نارضایتی‌ها، پروژه تکمیل نشد. سپس، از آندره گدار معمار فرانسوی خواستند تا طرح جدیدی ارائه کند.

پس از ارسال طرح، تیمورتاش تصمیم گرفت تغییراتی ایجاد کند و سقفی هرمی‌شکل برای آن در نظر گرفت، اما این تصمیم با مخالفت انجمن آثار ملی روبه‌رو شد؛ چرا که سقف هرمی را یادآور معماری مصر می‌دانستند. در نتیجه، طاهرزاده مجدداً به کار دعوت شد و سقف پلکانی را به‌عنوان جایگزین سقف هرمی پیشنهاد کرد.

این طرح جدید در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی تصویب و در سال ۱۳۱۳ زیر نظر حسین لرزاده به پایان رسید. بااین‌حال، آرامگاه در ادامه دچار فرونشست شد و به استاد هوشنگ سیحون سپردند تا بازسازی آن را آغاز کند؛ این بازسازی در سال ۱۳۴۷ به اتمام رسید و به شکل امروزی خود درآمد.

اگر به تاریخچه یادبودهایی که برای بزرگان زبان فارسی ساخته شده علاقه‌مندید، حتماً سری به آرامگاه مولانا در ترکیه نیز بزنید. این آرامگاه یادبودی از عارف بزرگ ایران است که هنوز هم با شعر و حکمت‌هایش الهام‌بخش مردم در سراسر جهان است.

برای بازدید از آرامگاه مولانا و رزرو بلیط خارجی با بهترین قیمت، می‌توانید به بخش پروازهای خارجی سایت نوین تراول مراجعه کنید.

• بیشتر بخوانید: جاهای دیدنی مشهد در زمستان

بلیط هواپیما شیراز مشهد بلیط هواپیما کیش مشهد

معماری آرامگاه فردوسی

آرامگاه فردوسی با طراحی چهارگوش و مساحت ۱۰۴۳ مترمربع، مانند یک اثر هنری از معماری ایرانی باستان به نظر می‌رسد. این بنا با ارتفاع ۱۸ متر، بر سکویی محکم قرار گرفته و از هفت مکعب زیبا و متوالی ساخته شده است. هر یک از این مکعب‌ها داستانی برای گفتن دارند؛ مکعب اول با ابعاد ۲۸ متر طول و ۱٫۷۰ متر ارتفاع به‌عنوان سکویی مستحکم بنیاد اصلی بنا را شکل می‌دهد. این ساختار پیچیده از پلکان‌هایی که از هر سو به آرامگاه می‌رسد، دسترسی را راحت‌تر کرده و شکوه این بنا را دوچندان می‌کند.

جزئیات بی‌نظیری که در طراحی این آرامگاه به‌کاررفته است در ادامه ذکر شده‌اند:

• بر دیواره جنوبی یکی از مکعب‌ها، کتیبه‌ای برجسته به یادبود فردوسی و ساخت این بنا از سوی انجمن آثار ملی حک شده است.
• نمای اصلی آرامگاه با چهار لوح مرمرین مزین شده که دوازده بیت از شاهنامه روی آن‌ها حکاکی کردند و هر کدام به‌نوعی روح فردوسی و آثارش را زنده می‌کنند.
• ستون‌هایی با سرستون‌های تزیینی به شکل دو سر گاو، استحکام و زیبایی بنا را افزایش داده‌اند.
• نشان فروهر در پیشانی آرامگاه به زیبایی تراشیده شده و نمادی از فرهنگ ایران باستان است.

آرامگاه فردوسی نه‌تنها از نظر استحکام و ایستایی تأثیرگذار است، بلکه طراحی آن به‌گونه‌ای است که حرکت به سمت آسمان و بزرگی را تداعی می‌کند. این بنا با الهام از معماری زیگورات‌های باستانی، به‌عنوان یکی از نخستین نمونه‌ها از معماری ایرانی باستانی در دوران مدرن شناخته می‌شود و همچنان، تجسمی از عظمت فرهنگی ایران است.

• بیشتر بخوانید:همه چیز درباره خانه داروغه مشهد

معماری داخلی آرامگاه فردوسی

آرامگاه فردوسی با تلفیقی از هنر و تاریخ، به‌گونه‌ای طراحی شده که هر گوشه آن داستانی از شاهنامه را روایت می‌کند. ورودی این بخش از آرامگاه از سمت غربی است، جایی که دو پلکان زیبا در دو سمت شمالی و جنوبی شما را به زیرزمین و اتاق مدفن می‌برند.

دیوارهای این پلکان‌ها با شش قطعه نقش‌برجسته سنگی آراسته شده‌اند و تصاویری از نبردهای حماسی شاهنامه را به نمایش می‌گذارند؛ از جنگ رستم و سهراب گرفته تا نبرد دلاوران ایرانی و تورانی. زیرزمین آرامگاه، با ابعاد وسیع ۳۰×۳۰ متر و عمق پنج‌متر، به‌گونه‌ای طراحی شده که هم جریان هوا را فراهم کند و هم از نم‌زدگی جلوگیری نماید.

پیش از بازسازی، مدفن در اتاقی با ابعاد ۵×۵ متر قرار داشت که ورودی آن از گذرگاه بیرون آرامگاه بود، اما حالا این فضا به زیرزمین منتقل شده است. در دیوارهای جنوبی و شرقی این بخش، داستان‌های دیگری از شاهنامه از جمله نبرد زال با شیر، رستم در رویارویی با اژدها و نبرد حماسی‌اش با اسفندیار حک شده‌اند. در کنار این نقوش، کتیبه‌هایی با اشعار فردوسی و جلال‌الدین همایی، به یادگار مانده‌اند.

در مرکز زیرزمین، فضایی بی‌نظیر همراه با دیوارهایی که به زیبایی با کاشی‌های پلکانی تزیین شده‌اند، توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کنند. دیوارها به‌صورت منحنی و قوسی طراحی شده‌اند و نمایی شگفت‌انگیز از معماری ایرانی را به نمایش می‌گذارند.

سقف این فضای باشکوه به‌اندازه ۲۳ متر ارتفاع دارد و درون آن، ۲۴ ستون سنگی منظم که در چهارگوشه و ردیف‌های مختلف قرار دارند، استحکام و عظمت بنا را تقویت می‌کنند. در مرکز این ساختار باشکوه، سنگ قبر مرمر روشن فردوسی قرار دارد که با رگه‌های قرمز و گلگون خود جلوه‌ای خاص و زیبا به فضا بخشیده است.

بلیط هواپیما تبریز مشهد بلیط هواپیما اصفهان مشهد

بخش‌های مختلف آرامگاه فردوسی

ورودی مجموعه از سمت جنوب بوده و پس از عبور از استخر زیبای مقابل در، به آرامگاه فردوسی می‌رسید. در کنار استخر، تندیس معروف فردوسی اثر ابوالحسن صدیقی را مشاهده می‌کنید که سی فواره با گلبرگ‌های نیلوفر، نماد سی‌سال تلاش فردوسی در سرایش شاهنامه هستند. در شمال غربی آرامگاه، موزه توس با طراحی هوشنگ سیحون واقع شده که در سال ۱۳۴۷ ساخته شده است. این موزه با الهام از معماری ایرانی بنا شده و در یک‌طبقه به بازدیدکنندگان، آثار فرهنگی و تاریخی مرتبط با فردوسی و تاریخ منطقه را معرفی می‌کند.

• بیشتر بخوانید: رازهای جنگل جیغ مشهد

1. کتابخانه فردوسی

کتابخانه فردوسی که در محوطه آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی واقع شده، یک مرکز فرهنگی غنی با بیش از ۹,۰۰۰ جلد کتاب است. این کتابخانه که در سال ۱۳۴۷ تأسیس شد، فضایی آرام برای مطالعه و پژوهش فراهم می‌کند و در دو طبقه طراحی شده است؛ طبقه اول به مخزن کتاب‌ها و طبقه دوم به سالن مطالعه اختصاص دارد.

کتابخانه نه‌تنها منبعی ارزشمند از کتاب‌های مختلف، بلکه با اهدای آثار جدید توسط شخصیت‌های فرهنگی، به‌ویژه در زمینه فردوسی‌شناسی، غنی‌تر شده است. اگر علاقه‌مند به تاریخ و ادب فارسی هستید، بازدید از این کتابخانه و آرامگاه فردوسی قطعاً برایتان تجربه‌ای جذاب خواهد بود.

2. موزه فردوسی

موزه فردوسی که در سال ۱۳۸۴ هجری شمسی از استراحتگاه آرامگاه به موزه تبدیل شد، مجموعه‌ای از آثار باستانی و فرهنگی را در خود جای داده است. این موزه که در کنار آرامگاه فردوسی توس واقع شده، شامل اشیای تاریخی از دوران پیش از تاریخ مانند سنگ‌نوشته‌ها و ابزارهای سنگی، سفالینه‌ها، سکه‌های دوره اسلامی و همچنین تنگ‌ها، عطردان‌ها و پیه‌سوزهای زینتی است.

همچنین، آثار مرتبط با حکیم فردوسی همچون نسخه‌های خطی شاهنامه و اشیاء مرتبط با زندگی او در این موزه به نمایش درآمده‌اند.

3. آرامگاه مهدی اخوان ثالث

این آرامگاه که در بخش غربی مجموعه قرار دارد، در نزدیکی موزه توس است و مهدی اخوان ثالث در سال ۱۳۶۹، در همین مکان به خاک سپرده شد. سنگ قبر وی با تندیسی از نیم‌تنه‌اش تزیین شده و هر ساله در چهارمین روز شهریورماه، مراسم یادبودی برای بزرگداشت این شاعر برگزار می‌شود که علاقه‌مندان به شعر فارسی در آن حضور پیدا می‌کنند.

آرامگاه او همچون آرامگاه فردوسی، به یکی از مقاصد مهم فرهنگی و ادبی برای بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان به شعر و ادب تبدیل شده است.

• بیشتر بخوانید: معرفی باغ ملی مشهد

4. آرامگاه استاد محمدرضا شجریان

آرامگاه استاد محمدرضا شجریان، خسرو آواز ایران، در کنار آرامگاه فردوسی در توس واقع شده است. این استاد بزرگ موسیقی در ۱۹ مهر ۱۳۹۹ به خاک سپرده شد و حالا در گوشه‌ای از این محوطه فرهنگی، در کنار دیگر بزرگان ایران‌زمین، آرام گرفته است. اگر به توس سفر می‌کنید، حتماً در بازدید از آرامگاه فردوسی، به مزار استاد شجریان نیز سری بزنید. این مکان با فضای معنوی خود، تجربه‌ای خاص از پیوند هنرهای موسیقی و شعر را به شما هدیه می‌دهد. دسترسی به این آرامگاه راحت بوده و ساعات بازدید هماهنگ با آرامگاه فردوسی است.

امکانات رفاهی آرامگاه فردوسی

در این مجموعه برای رفاه حال بازدید کنندگان و علاقمندان به تاریخ و فرهنگ ایرانی، امکانات رفاهی مختلفی فراهم شده است:

• کافه و رستوران: در این مجموعه، کافه‌ها و رستوران‌هایی با منوهای متنوع وجود دارند که امکان استراحت و لذت بردن از غذاهای محلی و بین‌المللی را برای گردشگران فراهم می‌کنند.
• فروشگاه‌های سوغات: چندین فروشگاه در محدوده آرامگاه فعالیت می‌کنند که انواع سوغات و صنایع‌دستی منطقه را عرضه می‌نمایند.
• سرویس‌های بهداشتی: دو سرویس بهداشتی در قسمت‌های شمالی و جنوبی مجموعه تعبیه شده‌اند.
• پارکینگ: برای خودروهای شخصی، پارکینگ‌هایی در نزدیکی مجموعه در نظر گرفته شده است تا بازدیدکنندگان بدون دغدغه از محل پارک وسیله نقلیه خود، بتوانند از دیدن مجموعه لذت ببرند.

این امکانات، تجربه‌ای دلپذیر و راحت را برای بازدیدکنندگان از آرامگاه فردوسی فراهم می‌کنند.

آدرس آرامگاه فردوسی

آرامگاه فردوسی در کدام شهر قرار دارد؟ آرامگاه فردوسی تا مشهد 30 کیلومتر فاصله دارد و در شهر توس واقع شده است. این مکان در نزدیکی دو روستای طوس سفلی و اسلامیه واقع شده و همچنین نزدیک به شهر باستانی تابران و بقعه تاریخی هارونیه قرار دارد. زادگاه حکیم فردوسی، روستای پاژ، در حدود ۲۰ کیلومتری شرق آرامگاه جای گرفته است.

آدرس آرامگاه فردوسی: استان خراسان رضوی، مشهد، شهر توس، انتهای بلوار شاهنامه، بلوار بهارستان

لوکیشن آرامگاه فردوسی روی نقشه گوگل

نحوه دسترسی به آرامگاه فردوسی

برای دسترسی به آرامگاه فردوسی توس، دو گزینه حمل‌و‌نقل عمومی و خودرو شخصی پیش روی شماست.

اتوبوس و مترو

برای رفتن به آرامگاه فردوسی با مترو، هر ایستگاهی که سوار شدید، باید در ایستگاه نمایشگاه از قطار پیاده شوید. پس از آن باید سوار خط 202 اتوبوس شده و مسیر خود را تا آرامگاه ادامه دهید تا 45 دقیقه‌ای به مقصد برسید.

خودرو شخصی

اگر خودرو شخصی را برای سفر به این مقصد فرهنگی انتخاب کردید، می‌توانید از مسیریاب‌های آنلاین استفاده کنید. برای رفتن به آرامگاه فردوسی با خودرو شخصی باید به سمت جاده مشهد – قوچان حرکت کنید و پس از گذشتن از بیمارستان طالقانی وارد بلوار شاهنامه و سپس بلوار بهارستان شوید.

با این ‌حال، برای سفر به مشهد و بازدید از آرامگاه فردوسی و سایر جاهای دیدنی مشهد، سفر با هواپیما راحت‌ترین و سریع‌ترین روش است. امکان خرید بلیط هواپیما داخلی به مشهد با بهترین قیمت از سایت ۱۶۰۶ نوین تراول برایتان فراهم است. با خرید پرواز مشهد می‌توانید در زمان و هزینه‌های سفر تا حد زیادی صرفه‌جویی کنید.

• در مجله گردشگری نوین تراول بخوانید:‌ فاصله تهران تا مشهد چقدر است؟

ساعت بازدید آرامگاه فردوسی

در آرامگاه فردوسی ساعت بازدید در نیمه اول سال، از ۹ صبح تا ۷ عصر است. این زمان، فرصت کافی برای گشت‌وگذار در فضای سبز آرامگاه، بازدید از موزه فردوسی و لذت بردن از سکوت و آرامش محیط را برایتان  فراهم می‌کند. به‌ویژه در فصل بهار و تابستان، وقتی که باغ آرامگاه پر از گل‌ها و درختان سبز است، این بازدید به یکی از دلپذیرترین تجربیات شما تبدیل می‌شود.

در نیمه دوم سال آرامگاه فردوسی تا چه ساعتی باز است؟ در این 6 ماه، ساعات بازدید کمی کوتاه‌تر شده و به ساعت ۸ صبح تا ۵ عصر محدود می‌شوند. این تغییر ساعات به دلیل کاهش طول روز در فصل‌های سرد سال است، ولی همچنان به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد که از جاذبه‌های آرامگاه لذت ببرند.

با این ‌حال، باید توجه داشته باشید که در برخی روزهای خاص و تعطیلات مذهبی، آرامگاه فردوسی برای بازدیدکنندگان تعطیل است. این روزها شامل شهادت حضرت علی (ع)، شهادت امام جعفر صادق (ع)، تاسوعا و عاشورای حسینی، رحلت حضرت رسول اکرم (ص) و رحلت امام خمینی (ره) هستند. در این ایام، به احترام مناسبت‌های بزرگ مذهبی، مجموعه بسته است و بازدید از آرامگاه امکان‌پذیر نیست.

برای افرادی که قصد دارند به این مکان تاریخی و فرهنگی سفر کنند، توصیه می‌شود که پیش از برنامه‌ریزی برای بازدید، از ساعات بازدید مطلع شوند تا از تجربه‌ی خود بیشترین بهره را ببرند.

قیمت بلیط آرامگاه فردوسی

برای بازدید از آرامگاه فردوسی لازم است که بلیط ورودی تهیه کنید. قیمت بلیط آرامگاه فردوسی در حال حاضر ۲۵ هزار تومان است. این مبلغ، هزینه‌ای مناسب برای دسترسی به یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های فرهنگی و تاریخی کشور به شمار می‌رود. بلیط ورودی شامل دسترسی به تمام بخش‌های آرامگاه فردوسی می‌شود و با این هزینه شما می‌توانید از مجموعه‌ای بی‌نظیر و متشکل از امکانات فرهنگی، تاریخی و هنری دیدن کنید.

قبل از سفر به مشهد بخوانید:‌

• معرفی بهترین مراکز خرید مشهد
• سرزمین موج‌های آبی مشهد
• بهترین سوغاتی‌های مشهد
• پارک کوه سنگی مشهد
• بهترین غذاهای مشهد

چرا سفر به مشهد با نوین تراول؟

اگر می‌خواهید سفری راحت و مقرون‌به‌صرفه به مشهد داشته باشید و از آرامگاه فردوسی و دیگر جاذبه‌های این شهر دیدن کنید، نوین تراول همراه شما است. تنها با چند کلیک ساده می‌توانید بلیط هواپیما مشهد را با بهترین قیمت رزرو کرده و سفری به‌یادماندنی را تجربه کنید. از جمله مزایای خرید از نوین تراول می‌توان به پشتیبانی آنلاین و 24 ساعته در تمام روزهای هفته، امکان کنسلی با کمترین جریمه و قیمت کاملاً اقتصادی اشاره کرد. در کنار این‌ها، این مجموعه امکان خرید انواع بلیط پرواز خارجی و داخلی را در سریع‌ترین زمان ممکن برایتان فراهم کرده است.

جمع بندی

یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های فرهنگی و هنری ایران، آرامگاه فردوسی در مشهد است که در کنار ارزش تاریخی خود، تجربه‌ای متفاوت از سفر به دل تاریخ ایران را برایتان رقم می‌زند. این مجموعه، نه‌تنها یک مقصد برای علاقه‌مندان به شعر و ادبیات است، بلکه برای هر کسی که به جست‌وجوی عمق فرهنگ ایرانی و ارتباط با گذشته در میان طبیعت و معماری خاص آن علاقه دارد، مناسب است.

سوالات متداول

آیا آرامگاه فردوسی در شب هم باز است؟

خیر، امکان بازدید از آرامگاه فردوسی در شب وجود ندارد و ساعات بازدید محدود به روز است.

آیا می‌توان از آرامگاه فردوسی عکس‌برداری کرد؟

بله بازدیدکنندگان می‌توانند در محدوده عمومی آرامگاه فردوسی عکاسی کنند.

چگونه می‌توان با مجموعه آرامگاه فردوسی تماس برقرار کرد؟

از طریق شماره تلفن 05132663338 می‌توانید با مدیریت آرامگاه تماس بگیرید.