کاشان، شهری در دل کویر با پیشینه‌ای کهن، هر سال در فصل بهار میزبان مراسمی است که نه‌تنها بومیان، بلکه گردشگران داخلی و خارجی را نیز مجذوب خود می‌کند. گلاب گیری کاشان، این آیین سنتی، یکی از زیباترین جلوه‌های فرهنگ و هنر ایرانی است که طی قرن‌ها حفظ شده و همچنان با همان طراوت و شوق برگزار می‌شود.

در این مطلب از مجله گردشگری نوین تراول، سفری به دنیای گلاب گیری کاشان خواهیم داشت و از فصل گلاب گیری کاشان و شور و حال جشنواره گلاب گیری گرفته تا وقت گلاب گیری کاشان و حتی تاریخچه گلاب گیری را به نظاره خواهیم نشست.

تاریخچه گلاب گیری کاشان

تاریخچه گلاب گیری کاشان به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد. اگرچه تاریخ دقیق آغاز این صنعت در کاشان مشخص نیست، اما شواهد و اسناد تاریخی نشان می‌دهند که گلاب‌گیری در این منطقه از دیرباز رواج داشته است. برخی از محققان، قدمت گلاب‌گیری در ایران را به دوره هخامنشیان نسبت می‌دهند و معتقدند که گل محمدی از ایران به سایر نقاط جهان راه یافته است.

در دوران صفویه، با رونق تجارت و هنر در ایران، گلاب کاشان به شهرت و اعتبار بیشتری دست یافت و به عنوان یکی از محصولات ارزشمند صادراتی به کشورهای دیگر مانند هند و عثمانی فرستاده می‌شد. در این دوره، باغ‌های گل محمدی در اطراف کاشان گسترش یافتند و صنعت گلاب‌گیری به یکی از مهم‌ترین منابع درآمد مردم این منطقه تبدیل شد.

در ابتدا گلاب گیری تنها در خانه‌ها و به صورت سنتی انجام می‌شد، اما با گذر زمان، کارگاه‌های کوچک و سپس کارخانه‌های صنعتی نیز شکل گرفتند. امروزه نیز، گلاب گیری کاشان نه تنها به عنوان یک صنعت مهم اقتصادی، بلکه به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و میراث معنوی این شهر شناخته می‌شود. تلاش برای حفظ روش‌های سنتی گلاب‌گیری و انتقال این دانش به نسل‌های آینده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

• بیشتر بخوانید:مشهورترین فستیوال‌ های جهان

فصل گلاب گیری کاشان

یکی از سوالات متداول برای علاقمندان به این آیین سنتی این است که فصل گلاب گیری کاشان چه زمانی است؟ فصل گلاب گیری در کاشان از اواسط اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود و تا اواسط خرداد ادامه دارد. در این یک ماه، گل محمدی به اوج شکوفایی خود می‌رسد و بهترین زمان برای استخراج عصاره معطر آن فرا می‌رسد. در این بازه زمانی کوتاه اما پربرکت، دشت‌های وسیع اطراف کاشان، به ویژه در شهرهایی همچون قمصر و نیاسر، مملو از گل‌های محمدی صورتی رنگ می‌شوند که عطر مست‌کننده‌شان فضا را آکنده می‌سازد.

وقت گلاب گیری کاشان، صبح‌های زود است؛ زمانی که گل‌ها هنوز شبنم صبحگاهی را بر تن دارند و عطرشان در اوج لطافت است. کشاورزان سخت‌کوش کاشانی، با طلوع خورشید راهی مزارع می‌شوند تا غنچه‌های نیمه‌باز گل محمدی را با دستان خود بچینند و برای فرایند گلاب‌گیری آماده کنند.

رزرو بلیط هواپیما

زمان طلایی برای سفر در وقت گلاب گیری کاشان

معمولا از ۱۵ اردیبهشت تا ۱۵ خرداد، روستاهای اطراف کاشان شاهد بیشترین حضور گردشگران هستند. در این ایام، می‌توانید هم در فرایند گلاب‌گیری شرکت کنید و هم از فضای جشنواره‌ها و برنامه‌های فرهنگی بهره‌مند شوید.

مراسم گلاب گیری کاشان

مراسم گلاب گیری کاشان، تنها یک فرایند صنعتی نیست؛ بلکه آیینی سنتی است که ریشه در باورها و فرهنگ مردم این منطقه دارد. در روش سنتی گلاب‌گیری، از دیگ‌های مسی بزرگ، کوره‌های هیزمی و نی‌های مخصوص برای تقطیر گل محمدی استفاده می‌شود. این روش که قدمتی چند صد ساله دارد، با دقت و ظرافت خاصی انجام می‌شود و عطر و کیفیت منحصربه‌فرد گلاب کاشان را تضمین می‌کند.

مراسم گلاب گیری کاشان شامل مراحل مختلفی است؛ ابتدا گل‌های چیده شده در دیگ‌های مسی بزرگ ریخته می‌شوند. به ازای هر ۳۰ کیلو گل، حدود ۶۰ لیتر آب اضافه می‌شود. سپس دیگ‌ها روی آتش گذاشته شده و بخار حاصل از جوشیدن گل‌ها از طریق لوله‌هایی به ظرفی سردکننده منتقل می‌شود که نتیجه آن، گلاب ناب کاشانی است.

در طول جشنواره گلاب گیری کاشان، کارگران با ذکر صلوات و دعا، گل‌های محمدی را درون دیگ‌ها ریخته و با افزودن آب، آن‌ها را برای تقطیر آماده می‌کنند. دود هیزم که از زیر دیگ‌ها زبانه می‌کشد و عطر گلاب که در فضا می‌پیچد، حسی روحانی و دلنشین ایجاد می‌کند. گلاب به دست آمده از این روش سنتی، به دلیل حفظ تمام خواص و عطر گل محمدی، از مرغوب‌ترین انواع گلاب به شمار می‌رود.

امروزه، در کنار روش سنتی، از دستگاه‌های صنعتی پیشرفته نیز برای گلاب‌گیری استفاده می‌شود که سرعت و حجم تولید را افزایش داده است. با این حال، بسیاری از تولیدکنندگان کاشانی همچنان بر حفظ روش‌های سنتی تاکید دارند و معتقدند که عطر و کیفیت گلاب به دست آمده از این روش، قابل مقایسه با روش‌های صنعتی نیست.

جشنواره گلاب گیری کاشان، نه تنها یک فعالیت اقتصادی، بلکه نوعی آیین اجتماعی و فرهنگی است. مردم محلی، گردشگران و حتی هنرمندان در این مراسم شرکت می‌کنند، موسیقی سنتی نواخته می‌شود و گاهی مراسم آیینی و مذهبی نیز در کنار آن برگزار می‌گردد.

• بیشتر بخوانید: فستیوال کوچه

برای دیدن جشنواره گلاب گیری کاشان کجا برویم؟

مراسم گلاب گیری در قسمت‌های زیادی از کاشان و روستاهای اطراف اجرا می‌شود. در ادامه چند نمونه از جاهای مشهور و روستاهای بکر برای دیدن مراسم گلاب گیری را معرفی می‌کنیم. حضور در این جشنواره‌ها فرصت مناسبی برای آشنایی با فرهنگ مردم منطقه و خرید سوغات‌های خاص کاشان مانند گلاب، عرقیات گیاهی، حلوا سوهان، باقلوا و گلیم است.

1. شهر کاشان

در شهر کاشان مکان‌هایی برای بازدید از فرآیند گلاب‌گیری وجود دارد. از جمله این مکان‌ها مغازه‌هایی مانند «گلاب قمصر کاشان»، «گنجینه گل و گلاب» و «گلاب کاشان»، «گلاب کعبه قمصر» و «رز گلاب» هستند. برخی کارگاه‌های سنتی در سطح شهر فعال هستند و بازار کاشان نیز محلی مناسب برای خرید گلاب، عرقیات گیاهی و دیگر سوغات‌های منطقه‌ای به شمار می‌رود. اقامت در خانه‌های سنتی و تاریخی شهر کاشان، به‌ویژه در فصل گلاب‌گیری، تجربه‌ای به‌یادماندنی برای علاقه‌مندان به فرهنگ و آیین‌های ایرانی خواهد بود.

بلیط هواپیما داخلی بلیط هواپیما خارجی

2. قمصر کاشان

اگر حتی یک بار گلاب خریده باشید، اسم گلاب قمصر کاشان به گوشتان خورده است. زیرا یکی از مهم‌ترین مناطق برای گلاب گیری، شهر قمصر است که به عنوان پایتخت گلاب ایران شناخته می‌شود. این منطقه با بیشترین حجم تولید گلاب ناب در کشور، میزبان بزرگ‌ترین و رسمی‌ترین جشنواره گلاب‌گیری است. در قمصر، بازدیدکنندگان می‌توانند از کارگاه‌های سنتی و صنعتی گلاب‌گیری بازدید کرده و حتی در فرایند گلاب‌گیری شرکت کنند. در این شهر می توانید از «گلابگیری سنتی آی گل» و «گلسرای قمصر (گلابگیری طبیعی)» دیدن کنید.

3. نیاسر

نیاسر دومین منطقه مهم در برگزاری جشنواره گلاب‌گیری به شمار می‌رود. این منطقه با داشتن طبیعتی سرسبز، آبشار، غار تاریخی و آتشکده ساسانی، محیطی زیبا و متفاوت را برای تجربه گلاب‌گیری فراهم می‌سازد. جشنواره گلاب‌گیری نیاسر شامل غرفه‌های متنوع خوراکی، موسیقی محلی و صنایع دستی است.

4. برزک

برزک نیز یکی از روستاهای اطراف کاشان است که به تولید گلاب باکیفیت معروف است. آب‌وهوای خنک‌تر، باغ‌های وسیع گل محمدی و تجربه سنتی‌تر گلاب‌گیری نسبت به مناطق دیگر، برزک را به گزینه‌ای مناسب برای علاقه‌مندان به محیط‌های آرام و کمتر شلوغ تبدیل کرده است.

5. روستاهای سرتخته، ون، کامو و قهرود

علاوه بر شهرهای معروفی که بالاتر گفتیم، روستاهایی چون سرتخته، ون، کامو و قهرود نیز دارای مراسم گلاب‌گیری هستند که با حال‌وهوای بسیار سنتی و بومی برگزار می‌شود. گلاب‌گیری در این مناطق به صورت اصیل و خانوادگی اجرا می‌شود و برای افرادی که به دنبال تجربه‌ای بکرتر و ناب‌تر هستند، بسیار مناسب است.

چرا گلاب کاشان منحصر به‌فرد است؟

گلاب کاشان از نظر خلوص، عطر و ماندگاری در سطح جهانی شناخته‌شده است. شرایط آب‌وهوایی خاص منطقه، به‌ویژه در ارتفاعات نیاسر و قمصر، موجب شده که گل محمدی این منطقه از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشد. علاوه بر این، تجربه و مهارت نسل‌به‌نسل منتقل‌شده در فرایند گلاب‌گیری، کیفیت نهایی محصول را تضمین می‌کند.

سایر جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی در فصل گلاب گیری کاشان

اگرچه گلاب گیری کاشان شهرت جهانی دارد، اما این شهر تاریخی جاذبه‌های گردشگری بی‌شماری دیگر نیز دارد که بازدید از آن‌ها در کنار تجربه گلاب‌گیری، سفری خاطره‌انگیز را رقم خواهد زد.

خانه‌های تاریخی طباطبایی‌ها، بروجردی‌ها و عامری‌ها با معماری منحصربه‌فرد و تزئینات چشم‌نواز، باغ فین با تاریخچه جذاب، مسجد آقابزرگ با گنبد و مناره‌های باشکوه و بازار سنتی کاشان با صنایع دستی و سوغاتی‌های رنگارنگ، تنها بخشی از دیدنی‌های این شهر کهن هستند.

درخواست ویزا

پیشنهاد خواندنی در مجله گردشگری نوین تراول:

• بهترین جاهای دیدنی تهران که باید ببینید
• زیباترین جاهای دیدنی اهواز
• معرفی جاهای دیدنی چابهار
• جاذبه های گردشگری تبریز
• بهترین جاهای دیدنی یزد
• جاهای دیدنی بندرعباس
• جاهای دیدنی اصفهان
• جاهای دیدنی گیلان
• جاهای دیدنی شیراز
• جاهای دیدنی ایران

با نوین تراول، عطر بهار کاشان را از نزدیک لمس کنید!

گلاب‌گیری کاشان یکی از زیباترین آیین‌های بهاری ایران است که دیدنش از نزدیک، تجربه‌ای ناب و فراموش‌نشدنی خواهد بود. اگر شما هم مشتاقید در این جشن عطرآگین شرکت کنید، همین حالا برنامه سفر خود را بچینید!

با نوین تراول، به‌عنوان بهترین سایت بلیط هواپیما، می‌توانید به آسانی با خرید بلیط هواپیما داخلی، به جاهای دیدنی ایران بروید. حتی اگر قصد سفر به خارج از کشور را دارید، با خرید بلیط هواپیما خارجی نوین تراول، به مقصد محبوب خود خواهید رسید.

جمع‌بندی

آیین گلاب‌گیری کاشان، فراتر از یک رسم کهن، تجلی پیوند انسان و طبیعت است. این سنت دیرینه نه تنها عطر دلنشین گل محمدی را به سراسر ایران و جهان هدیه می‌دهد، بلکه بخشی از هویت فرهنگی مردمان این دیار را روایت می‌کند.

در روزهای بهاری، کاشان با جشنواره‌ای از رایحه و رنگ جان می‌گیرد و هنر صبر، عشق و مهارت ایرانیان را در هر قطره گلاب به تصویر می‌کشد. گلاب‌گیری، همچنان که ریشه در تاریخ دارد، امروز نیز با نگاهی به آینده، به نمادی از فرهنگ زنده و پویا بدل شده است.

سوالات متداول