پرونده‌ «دره خرم‌آباد» که با عنوان «غارهای پیش از تاریخ و مجموعه قلعه فلک‌الافلاک» به یونسکو ارائه شده بود، سرانجام در اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو با عنوان «محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد» به ثبت جهانی رسید.

شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها (ایکوموس) در ارزیابی نهایی خود، تنها با ثبت بخش‌های مربوط به دوران پارینه‌سنگی این دره موافقت کرد و خواستار حذف قلعه فلک‌الافلاک از عنوان و محدوده ثبت‌شده شد.

بر اساس توضیحات عطا حسن‌پور، مدیر کل میراث فرهنگی لرستان، دلیل این تصمیم، نبود مستندات کافی باستان‌شناسی درباره ارزش‌های جهانی قلعه و تپه فلک‌الافلاک در مرحله فعلی بوده است.

با این حال، ایکوموس راه را برای الحاق احتمالی تپه و قلعه فلک‌الافلاک در آینده باز گذاشته و اعلام کرده در صورت کشف شواهد علمی جدید، این بخش نیز می‌تواند به مجموعه افزوده شود.

محدوده ثبت‌ شده در یونسکو، از «غار کلدر» در شمال تا «غار کنجی» در جنوب و «غار یافته» در غرب امتداد دارد و با بیش از ۴۰۰ هکتار عرصه و ۷۰۰۰ هکتار حریم، یکی از گسترده‌ترین محوطه‌های پارینه‌سنگی ثبت‌شده در ایران محسوب می‌شود.

روابط عمومی وزارت میراث‌فرهنگی اعلام کرد: ثبت جهانی «محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد» دستاوردی ارزشمند است که جایگاه تاریخی ایران را در سطح جهانی به‌خوبی نشان می‌دهد. سیدرضا صالحی‌امیری این موفقیت را نه صرفاً افتخاری نمادین، بلکه نشانه‌ای روشن از بازگشت ایران به بطن تاریخ و تمدن بشری دانست.

او با اشاره به اینکه در حال حاضر ۲۹ اثر از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، گفت: دره خرم‌آباد از معدود مکان‌هایی است که سیر تکامل انسان را از دوران پارینه‌سنگی تا عصر آهن در خود جای داده است. به گفته او، لایه‌های باستانی این منطقه، گواه زنده‌ای از نقش پررنگ ایران در شکل‌گیری هویت انسانی است.

این دستاورد، نه‌ تنها افتخاری بزرگ برای مردم لرستان، بلکه گامی مؤثر در معرفی ظرفیت‌های تاریخی ایران در سطح جهانی است؛ ظرفیتی که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک، مسیر توسعه گردشگری علمی و فرهنگی در این منطقه را هموار کند.